اثر برداشت بهنگام بر افزایش کیفیت میوه‌ی انار ارقام شکر، شیرین و سنگک

سابقه و هدف: انار، از خانواده‌ی Punicaceae، بومی مناطق نیمه‌گرمسیری ایران و کشورهای همجوار است. ایران غنی ترین منبع ژرم پلاسم انار را دارد و از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید مقام اول را در سرتاسر جهان داراست. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ارقام انار در مراحل مختلف نمو تغییر می‌کند و تاثیر زیادی بر ارزش غذایی میوه دارد. این صفات در ارقام انار ایرانی در طول بلوغ به تفصیل بررسی نشده‌اند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر زمان برداشت بر کیفیت میوه در سه رقم انار انجام شده است. مواد و روش ها: در این پژوهش، سه رقم انار بومی منطقه‌ی کلباد، واقع در حد فاصل استان‌های گلستان و مازندران، شامل شکر، شیرین و سنگک، در دو مرحله از بلوغ میوه، شامل برداشت زودهنگام (روزهای ابتدایی فصل برداشت تجاری در 20/6/91) و برداشت بهنگام (روزهای پایانی فصل برداشت تجاری در 20/8/91) مطالعه شدند. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. در هر تکرار، چهار میوه از نظر برخی از صفات فیزیکوشیمیایی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. تجزیه ی واریانس به وسیله ی نرم افزار SAS ویرایش 1/9 صورت گرفت و میانگین ها با کمک آزمون حداقل اختلاف معنی دار مقایسه شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری در خصوصیات فیزیکوشیمیایی بین دو زمان برداشت و بین سه رقم وجود داشت. در همه‌ی ارقام، اکثر صفات فیزیکی، به جز ضخامت و درصد پوست میوه، در برداشت بهنگام بالاتر بودند. رقم شکر سنگین‌ترین و بزرگ‌ترین میوه‌ها را داشت. در مقابل، رقم شیرین دارای سنگین‌ترین و بزرگ‌ترین آریل بود. رقم شکر بالاترین درصد آب میوه را داشت، در حالی که بین شیرین و سنگک اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که بین زمان های برداشت و بین ارقام از نظر طول تاج میوه و چگالی میوه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در همه‌ی ارقام، مقدار pH، مواد جامد محلول، فنل کل، آنتوسیانین کل و قند کل در برداشت بهنگام بیش‌تر بود، در حالی که هدایت الکتریکی، اسیدیته و ویتامین ث کم‌تر بود. رقم شکر بالاترین میزان فروکتوز و ویتامین ث را داشت، در حالی که رقم شیرین بالاترین مقدار گلوکز و ظرفیت آنتی اکسیدانی را نشان داد. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج نشان داد که از برداشت زودهنگام تا برداشت بهنگام اغلب صفات فیزیکی و شیمیایی در میوه ها دچار تغییر شدند. برداشت بهنگام می‌تواند ارزش غذایی میوه‌های انار را تا حد زیادی بهبود بخشد؛ بنابر این، در این بخش از کشور و سایر مناطق میوه های انار باید در زمان مناسب برداشت شوند.